بلاکچین لایه 3 ؛ آینده‌ای نوین در تعامل‌پذیری و مقیاس‌پذیری
- توسط: ادمین
- زمان مطالعه: 4 دقیقه
- ساخته شده در : 29 بهمن 1403 به روز شده در : 08 اردیبهشت 1404
- 172
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
بلاکچین به‌عنوان یک فناوری غیرمتمرکز، تحولات عظیمی در دنیای مالی و دیجیتال ایجاد کرده است. با این حال، یکی از چالش‌های اساسی این فناوری، مقیاس‌پذیری و تعامل‌پذیری بین شبکه‌های مختلف است. به‌منظور رفع این محدودیت‌ها، لایه‌های مختلفی در معماری بلاکچین معرفی شده‌اند. لایه ۳ جدیدترین مفهوم در این زمینه است که هدف آن بهبود تعامل بین بلاکچین‌های مختلف و تسهیل استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) است. در این مقاله، به بررسی جامع لایه ۳، نحوه عملکرد آن، مزایا، چالش‌ها و پروژه‌های مطرح در این حوزه می‌پردازیم.
مروری بر معماری لایه‌ای بلاکچین
برای درک بهتر لایه ۳، ابتدا باید نگاهی به ساختار کلی بلاکچین بیندازیم. معماری بلاکچین معمولاً به سه لایه اصلی تقسیم می‌شود:
۱. بلاکچین لایه ۱ (Layer 1)
این لایه، هسته اصلی شبکه بلاکچین است که شامل پروتکل‌های اصلی، قوانین اجماع و ساختار داده‌ها می‌شود. بیت کوین، اتریوم و سولانا نمونه‌هایی از بلاکچین‌های لایه ۱ هستند. این شبکه‌ها وظیفه پردازش تراکنش‌ها و تأمین امنیت بلاکچین را بر عهده دارند. یکی از محدودیت‌های این لایه، سرعت پایین پردازش تراکنش‌ها و کارمزدهای بالا در زمان‌های پرترافیک است.
۲. بلاکچین لایه ۲ (Layer 2)
به‌منظور حل مشکل مقیاس‌پذیری، لایه ۲ توسعه یافته است که بر روی لایه ۱ ساخته می‌شود. فناوری‌هایی مانند رول‌آپ‌ها (Rollups)، شبکه لایتنینگ (Lightning Network) و پالیگان (Polygon) نمونه‌هایی از لایه ۲ هستند که باعث افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها می‌شوند. این راه‌حل‌ها تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس داده‌ها را به لایه ۱ ارسال می‌کنند.
بلاکچین لایه 3 (Layer3) چیست؟
بلاکچین لایه ۳ گامی فراتر از لایه ۲ است که علاوه بر مقیاس‌پذیری، بهبود تعامل‌پذیری را نیز مدنظر دارد. این لایه به‌طور خاص برای تسهیل توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) و ایجاد پل‌های ارتباطی میان بلاکچین‌های مختلف طراحی شده است. هدف اصلی این لایه، ایجاد یک اکوسیستم یکپارچه است که در آن کاربران بتوانند بدون نیاز به واسطه، بین بلاکچین‌های مختلف تعامل کنند.
⭕ اگر به دنبال مقایسه بین لایه های بلاکچین هستید اینجا را کلیک کنید.
مزایای بلاکچین لایه ۳
لایه ۳ نوآوری‌های بسیاری را برای اکوسیستم بلاکچین به همراه دارد، از جمله:
◀️ افزایش تعامل‌پذیری
امکان انتقال دارایی‌ها و اطلاعات بین بلاکچین‌های مختلف بدون نیاز به واسطه.
ایجاد اکوسیستم‌های متصل که کاربران را قادر می‌سازد تا به راحتی از قابلیت‌های بلاکچین‌های مختلف استفاده کنند.
کاهش وابستگی به راه‌حل‌های متمرکز مانند صرافی‌های سنتی برای تبادل بین بلاکچینی.
◀️ مقیاس‌پذیری بیشتر
افزایش تعداد تراکنش‌های پردازش شده در ثانیه، که باعث بهبود عملکرد برنامه‌های غیرمتمرکز می‌شود.
کاهش فشار بر بلاکچین‌های لایه ۱، که منجر به کاهش ازدحام و کارمزدهای تراکنش می‌شود.
امکان ایجاد راه‌حل‌های بهینه برای پردازش حجم بالای داده‌ها در کاربردهای مختلف مانند بازی‌های بلاکچینی و متاورس.
◀️ افزایش امنیت
بهره‌گیری از رمزنگاری‌های پیشرفته مانند مدارهای دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs) که به محافظت از اطلاعات کاربران کمک می‌کند.
کاهش احتمال حملات ۵۱٪ و سایر تهدیدهای امنیتی از طریق توزیع بهتر قدرت پردازشی و کاهش بار محاسباتی لایه ۱.
استفاده از مکانیسم‌های ضد تقلب و جلوگیری از دستکاری داده‌ها در تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای.
◀️ توسعه آسان‌تر اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز
ارائه کیت‌های توسعه (SDK) و ابزارهای برنامه‌نویسی که به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا اپلیکیشن‌های خود را بدون درگیر شدن با پیچیدگی‌های زیرساخت بلاکچین توسعه دهند.
امکان تعامل یکپارچه بین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، که باعث تجربه کاربری بهتر و راحت‌تر می‌شود.
کاهش هزینه‌های توسعه و نگهداری اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز از طریق بهینه‌سازی پردازش داده‌ها و ارتباطات میان‌زنجیره‌ای.
چالش‌های بلاکچین لایه ۳
🟠 پیچیدگی فنی
توسعه و پیاده‌سازی راه‌حل‌های لایه ۳ به دانش تخصصی بالایی نیاز دارد. ارتباط بین زنجیره‌ها باید بدون ایجاد نقاط ضعف امنیتی انجام شود، که این کار پیچیدگی زیادی دارد.
🟠 مسائل امنیتی
با افزایش تعداد پل‌های ارتباطی میان بلاکچین‌ها، ریسک هک و حملات سایبری نیز افزایش می‌یابد. مهاجمان ممکن است از ضعف‌های موجود در قراردادهای هوشمند لایه ۳ سوءاستفاده کنند.
🟠 یکپارچگی و استانداردسازی
هنوز استانداردهای مشخصی برای ارتباط میان بلاکچین‌های مختلف وجود ندارد و این موضوع می‌تواند باعث ناسازگاری بین پروژه‌ها و مشکلات فنی در آینده شود.
🟠 وابستگی به لایه‌های پایین‌تر
هرچند لایه ۳ برای تعامل بهتر بین بلاکچین‌ها توسعه یافته است، اما همچنان وابسته به محدودیت‌های لایه ۱ و ۲ است. اگر لایه‌های زیرین دچار مشکل شوند، عملکرد لایه ۳ نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
🟠 موانع پذیرش گسترده
بسیاری از پروژه‌ها و کاربران هنوز با مفهوم لایه ۳ آشنا نیستند و پذیرش گسترده آن ممکن است زمان‌بر باشد. همچنین نیاز به زیرساخت‌های توسعه‌یافته برای پشتیبانی از اپلیکیشن‌های این لایه وجود دارد.
پروژه‌های برجسته در بلاکچین لایه ۳
Orbs
پلتفرمی که با استفاده از تکنولوژی لایه ۳، امکان پردازش مقیاس‌پذیر برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. این پلتفرم از یک معماری ترکیبی برای بهینه‌سازی عملکرد DApps استفاده می‌کند.
Arbitrum Orbit
یکی از نوآورانه‌ترین پروژه‌های لایه ۳ که امکان اجرای زنجیره‌های سفارشی‌سازی شده را فراهم می‌کند. این پروژه بر روی Arbitrum ساخته شده و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد زنجیره‌های خود را با کارمزد کم و کارایی بالا ایجاد کنند.
Cosmos و Polkadot
این دو پروژه از جمله پیشروان ایجاد تعامل‌پذیری میان بلاکچین‌ها هستند. Cosmos از مدل Inter-Blockchain Communication (IBC) برای ایجاد ارتباط بین زنجیره‌ها استفاده می‌کند، در حالی که Polkadot با Relay Chain به بلاکچین‌های مستقل اجازه می‌دهد تا در یک شبکه مشترک تعامل داشته باشند.
ZKSync Hyperchain
یک پروژه لایه ۳ که با بهره‌گیری از فناوری ZK-Rollups باعث افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش کارمزدهای شبکه اتریوم می‌شود.
کلام آخر
لایه ۳ در بلاکچین به‌عنوان یک نوآوری اساسی، امکان تعامل یکپارچه میان شبکه‌های مختلف را فراهم می‌کند. این لایه نه‌تنها به بهبود مقیاس‌پذیری کمک می‌کند، بلکه توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز را نیز تسهیل می‌نماید. اگرچه چالش‌هایی در مسیر پیشرفت آن وجود دارد، اما با رشد فناوری و استانداردسازی بیشتر، لایه ۳ می‌تواند نقش کلیدی در آینده بلاکچین ایفا کند.
08 آبان
