استیبل کوینها به عنوان یکی از مهمترین نوآوریها در دنیای بلاکچین و رمزارزها، نقشی کلیدی در ایجاد ثبات و کاهش نوسانات قیمتی ایفا میکنند. دای (DAI) یکی از مشهورترین استیبل کوینهاست که بر پایه فناوری بلاکچین اتریوم و با استفاده از قراردادهای هوشمند پروژه MakerDAO ایجاد شده است. برخلاف تتر (USDT) و بسیاری از استیبل کوینهای متمرکز، دای یک استیبلکوین غیرمتمرکز محسوب میشود؛ به این معنا که هیچ نهاد متمرکزی کنترل کامل بر صدور یا مدیریت آن ندارد. همین موضوع باعث شده دای جایگاهی ویژه در میان سرمایهگذاران و کاربران حوزه دیفای (DeFi) پیدا کند. اهمیت دای تنها در ثبات قیمت آن خلاصه نمیشود، بلکه ساختار شفاف و سیستم وثیقهگذاری چندگانه باعث شده کاربران اطمینان بیشتری به این استیبلکوین داشته باشند. در این مقاله قصد داریم به معرفی کامل دای، بررسی تفاوتهای آن با تتر، سازوکار فنی، مزایا، چالشها و چشمانداز آینده این رمزارز بپردازیم تا دیدی جامع و علمی در اختیار علاقهمندان قرار گیرد.
نوع استیبلکوین | نمونهها |
متمرکز (Fiat-backed) | USDT، USDC |
غیرمتمرکز (Crypto-backed) | DAI |
الگوریتمی | UST (پروژه ترا) |
پروژه دای (DAI) توسط سازمان غیرمتمرکز MakerDAO در سال ۲۰۱۷ به دنیای بلاکچین معرفی شد. MakerDAO یک سازمان خودگردان غیرمتمرکز (DAO) است که هدف آن ایجاد یک استیبلکوین شفاف و بدون نیاز به اعتماد به نهادهای متمرکز بود. دای به عنوان نخستین استیبلکوین غیرمتمرکز موفق، توانست توجه جامعه کریپتو را جلب کند. در ابتدا، دای تنها با وثیقهگذاری اتر (ETH) پشتیبانی میشد، اما با گذشت زمان، سیستم ارتقا پیدا کرد و امکان استفاده از چندین رمزارز به عنوان وثیقه فراهم شد؛ این نسخه جدید با نام Multi-Collateral DAI شناخته میشود. یکی از نکات مهم در تاریخچه دای، این است که برخلاف تتر یا USDC که توسط شرکتهای خاص اداره میشوند، دای تحت کنترل هیچ نهاد مرکزی نیست و جامعه کاربران و دارندگان توکن Maker (MKR) در تصمیمگیریها نقش دارند. همین ساختار غیرمتمرکز باعث شد دای در اکوسیستم دیفای (DeFi) به سرعت به یک دارایی محبوب تبدیل شود. رشد استفاده از دای در صرافیهای غیرمتمرکز مانند یونیسواپ و همچنین پروتکلهای وامدهی مثل Aave و Compound، اثباتی بر اهمیت آن در تکامل اقتصاد دیجیتال است.
سال | رویداد | توضیحات |
2017 | عرضه اولیه دای | معرفی اولین نسخه دای با وثیقهگذاری اتر |
2019 | معرفی Multi-Collateral DAI | پشتیبانی از چندین رمزارز بهعنوان وثیقه |
2020 | رشد استفاده در دیفای | پذیرش گسترده در پلتفرمهای Aave و Compound |
2021 | عبور از میلیاردها دلار عرضه در بازار | افزایش اعتماد کاربران به جایگزینی برای تتر |
2023 | گسترش اکوسیستم MakerDAO | همکاری با پروژههای وب 3 و متاورس |
دای (DAI) به عنوان یک استیبلکوین غیرمتمرکز، ویژگیهای خاصی دارد که آن را از سایر استیبل کوینها مانند تتر (USDT) متمایز میکند. نخستین ویژگی مهم، ثبات ارزش آن است؛ دای تلاش میکند همواره ارزش خود را تقریباً برابر با ۱ دلار آمریکا حفظ کند. این ثبات از طریق سیستم وثیقهگذاری رمزارزها (Collateralization) و قراردادهای هوشمند شبکه اتریوم امکانپذیر میشود. دومین ویژگی، شفافیت و غیرمتمرکز بودن است؛ تمام تراکنشها و ذخایر وثیقه در شبکه بلاکچین قابل ردیابی هستند و هیچ نهاد مرکزی قادر به کنترل کامل آن نیست. سومین ویژگی، انعطافپذیری در وثیقهگذاری است؛ به این معنا که کاربران میتوانند داراییهای مختلفی مانند اتر (ETH) یا توکنهای ERC-20 دیگر را برای تولید دای به عنوان وثیقه قرار دهند. علاوه بر این، دای قابلیت استفاده گسترده در اکوسیستم دیفای دارد و میتواند برای وامدهی، پرداخت و پوشش ریسک در بازارهای ناپایدار مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، دای با مدل غیرمتمرکز خود، به عنوان جایگزین امنی برای تتر عمل میکند، مخصوصاً برای کاربرانی که نگرانیهای قانونی یا شفافیتی نسبت به استیبل کوینهای متمرکز دارند.
⬅️ ویژگی | DAI | USDT | USDC |
⬅️ نوع | غیرمتمرکز | متمرکز | متمرکز |
⬅️ پشتوانه | رمزارزها | دلار | دلار |
⬅️ شفافیت | کامل (Blockchain) | محدود | محدود |
⬅️ کنترل | DAO و کاربران | شرکت صادرکننده | شرکت صادرکننده |
⬅️ استفاده در دیفای | گسترده | متوسط | متوسط |
دای (DAI) به دلیل ساختار غیرمتمرکز و شفاف خود، به عنوان یک جایگزین مناسب برای تتر (USDT) مطرح شده است.
بسیاری از کاربران، به ویژه در کشورهای با محدودیتهای مالی یا نگرانیهای قانونی، به دنبال گزینهای هستند که ریسک متمرکز بودن را نداشته باشد. در حالی که تتر تحت کنترل یک شرکت خاص و حسابرسیهای محدود است، دای با قراردادهای هوشمند و مدیریت توسط MakerDAO، امکان نظارت عمومی و شفافیت کامل را فراهم میکند.
علاوه بر این، دای به صورت رمزارز وثیقهدار عمل میکند؛ یعنی برای تولید هر واحد DAI، کاربران باید وثیقهای از اتر یا سایر توکنها ارائه دهند، بنابراین امنیت و ثبات ارزش آن با مکانیزمهای خودکار تضمین میشود. از سوی دیگر، دای در بازار دیفای (DeFi) کاربرد گسترده دارد و میتواند برای وامدهی، تراکنشهای روزمره و پوشش ریسک نوسانات بازار مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به محدودیتهای نقدینگی و حجم معاملات دای نسبت به تتر، هنوز این جایگزینی کامل نیست، اما برای کاربرانی که به دنبال استیبلکوین شفاف و غیرمتمرکز هستند، گزینهای مناسب و مطمئن محسوب میشود.
DAI | USDT | توضیح |
غیرمتمرکز (DAO) | متمرکز | شفافیت بیشتر دای |
رمزارزها | دلار | دای با وثیقه کریپتویی |
گسترده | متوسط | دای گزینه محبوب دیفای |
پایینتر | بالاتر | تتر ممکن است محدودیت داشته باشد |
کمتر | بسیار بالا | تتر هنوز راحتتر معامله میشود |
دای (DAI) با استفاده از سیستم وثیقهگذاری رمزارزها (Collateralization) ارزش خود را حفظ میکند. برای تولید هر واحد دای، کاربران باید داراییهای دیجیتال مانند اتریوم (ETH) یا توکنهای ERC-20 دیگر را به عنوان وثیقه در قراردادهای هوشمند MakerDAO قرار دهند. این وثیقهگذاری باعث میشود که حتی در صورت نوسانات شدید بازار، دای همچنان ارزش تقریبی ۱ دلاری خود را حفظ کند. مکانیزم Liquidation یا تسویه خودکار، در صورتی که ارزش وثیقه کاهش یابد، داراییها را به فروش میرساند تا ثبات قیمت دای تضمین شود. همچنین، سیستم دارای نرخ ثبات (Stability Fee) است که کاربران هنگام بازپرداخت وام دای باید پرداخت کنند. این مکانیزمها در کنار قراردادهای هوشمند اتریوم باعث میشوند دای یک استیبلکوین امن و غیرمتمرکز باقی بماند. مدل Multi-Collateral DAI نیز امکان استفاده از چندین رمزارز به عنوان پشتوانه را فراهم کرده است و انعطاف بیشتری برای کاربران ایجاد میکند. به علاوه، دای به عنوان یک ابزار مالی در اکوسیستم دیفای قابل استفاده است، زیرا امکان وامدهی و وامگیری بدون واسطه را فراهم میکند و کاربران میتوانند از نوسانات بازار محافظت کنند.
وثیقه | نسبت Collateral | توضیح |
ETH | 150% | برای تولید هر ۱ DAI باید حداقل ۱.۵ برابر ارزش آن اتریوم وثیقه گذاشته شود |
BAT | 175% | با توجه به نوسانات، وثیقه بیشتری نیاز است |
WBTC | 150% | بیتکوین به صورت Wrapped و وثیقهگذاری در اتریوم |
سایر توکنهای ERC-20 | 180% | نسبت وثیقه بالاتر برای پوشش نوسانات بیشتر |
دای (DAI) به دلیل ساختار غیرمتمرکز و شفاف خود، مزایای متعددی برای کاربران و سرمایهگذاران فراهم میکند. اولین مزیت، ثبات ارزش است که آن را به یک گزینه امن برای تراکنشهای روزمره و حفظ سرمایه تبدیل میکند. دومین مزیت، شفافیت کامل تراکنشها و ذخایر وثیقه در بلاکچین اتریوم است که اعتماد کاربران را افزایش میدهد. سومین مزیت، استفاده گسترده در دیفای است؛ کاربران میتوانند دای را برای وامدهی، وامگیری و پوشش ریسک نوسانات بازار استفاده کنند. چهارمین مزیت، دسترسی آسان و سریع به نقدینگی از طریق صرافیهای غیرمتمرکز مانند یونیسواپ است. دای همچنین جایگزین مناسبی برای تتر محسوب میشود، به ویژه برای کاربرانی که به دنبال استیبلکوین غیرمتمرکز و شفاف هستند. علاوه بر این، دای امکان انتقال بدون محدودیت جغرافیایی را فراهم میکند و میتواند در تراکنشهای بینالمللی مورد استفاده قرار گیرد. از دیگر مزایا، حفظ سرمایه در مقابل نوسانات بازار کریپتو است و به کاربران کمک میکند تا ریسک خود را کاهش دهند. این ویژگیها باعث شده دای به یکی از محبوبترین استیبل کوینها در اکوسیستم بلاکچین تبدیل شود.
✅ ثبات ارزش »» ارزش تقریبی ۱ دلار
✅ شفافیت »» قراردادهای هوشمند و ردیابی بلاکچین
✅ استفاده در دیفای »» امکان وامدهی و وامگیری
✅ جایگزین تتر »» غیرمتمرکز و شفاف
با وجود مزایای متعدد، دای (DAI) با چالشها و محدودیتهایی نیز روبهرو است که کاربران باید آنها را مدنظر قرار دهند. نخستین چالش، محدودیت نقدینگی و حجم معاملات در مقایسه با استیبل کوینهای متمرکز مانند تتر (USDT) است. دومین چالش، وابستگی به قراردادهای هوشمند است؛ هر گونه خطای برنامهنویسی یا باگ فنی میتواند منجر به خطر از دست رفتن وثیقهها شود. سومین چالش، ریسک بازار و نوسانات وثیقهها است؛ اگر ارزش داراییهای وثیقهای کاهش شدید داشته باشد، فرآیند Liquidation ممکن است کاربران را تحت فشار قرار دهد. چالش بعدی، پذیرش محدود در صرافیها و خدمات پرداختی است که هنوز از نظر مقیاس جهانی به پای تتر نمیرسد. همچنین، چالشهای قانونی و نظارتی وجود دارد؛ برخی کشورها هنوز قوانین مشخصی برای استیبل کوینهای غیرمتمرکز ندارند و ممکن است محدودیتهایی ایجاد شود. علاوه بر این، مدیریت دای از طریق MakerDAO نیازمند دانش و درک کافی از دیفای است و کاربران تازهکار ممکن است در استفاده از آن با مشکلاتی مواجه شوند.
🚫 نقدینگی محدود »» حجم معاملات کمتر نسبت به تتر
🚫 وابستگی به قراردادهای هوشمند »» هر خطا ممکن است منجر به ضرر شود
🚫 نوسانات وثیقه »» کاهش شدید ارزش وثیقه
🚫 پذیرش محدود »» عدم پشتیبانی گسترده در صرافیها
دای (DAI) به دلیل ثبات ارزش و ساختار غیرمتمرکز، نقش حیاتی در اکوسیستم دیفای (DeFi) ایفا میکند. بسیاری از پلتفرمهای وامدهی و وامگیری مانند Aave، Compound و MakerDAO از دای به عنوان ارز پایه استفاده میکنند. این استیبلکوین به کاربران امکان میدهد تا بدون وابستگی به بانکها یا واسطهها، وام دریافت یا وام ارائه دهند. علاوه بر این، دای در صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) مانند یونیسواپ و سوشیسواپ حجم بالایی از معاملات را به خود اختصاص داده است. به عنوان یک استیبلکوین غیرمتمرکز، دای میتواند به عنوان ابزار پوشش ریسک در برابر نوسانات سایر رمزارزها استفاده شود. همچنین، دای از طریق سیستم Multi-Collateral DAI، امکان استفاده از چندین رمزارز به عنوان پشتوانه را فراهم کرده و انعطاف بیشتری به کاربران میدهد. به این ترتیب، دای یکی از ستونهای اصلی اکوسیستم دیفای محسوب میشود و به توسعه اقتصاد غیرمتمرکز کمک میکند. رشد پذیرش دای در دیفای همچنین موجب افزایش اعتماد کاربران به استیبل کوینهای غیرمتمرکز و جایگزینهای امن برای تتر شده است.
با توجه به محدودیتهای تحریمی و ریسکهای استفاده از صرافیهای خارجی برای کاربران ایرانی، بهترین و ایمنترین روش خرید و فروش دای (DAI) استفاده از صرافیهای معتبر داخلی است. این صرافیها با ارائه پشتیبانی تخصصی، قیمتهای بهروز و شفاف، و امکان معامله با ریال، شرایطی امن و مقرونبهصرفه برای کاربران فراهم میکنند.
روش خرید | توضیح |
خرید مستقیم با ریال | شارژ ریالی حساب در صرافیهای داخلی و خرید مستقیم دای |
تبدیل رمزارزهای دیگر به دای | تبدیل رمزارزهایی مانند تتر (USDT) یا بیتکوین به دای در بازار داخلی |
ثبتنام در وبسایت رسمی پارس بیت
انجام فرآیند احراز هویت سریع و مطمئن
شارژ حساب با ریال یا سایر رمزارزهای قابل تبدیل
ورود به بازار معاملاتی دای (DAI)
ثبت سفارش خرید و انتقال دارایی به کیف پول شخصی
1️⃣ قیمت بهروز، شفاف و منطبق با نرخ بازار جهانی
2️⃣ پشتیبانی ۲۴ ساعته و مشاوره تخصصی برای راهنمایی کاربران
3️⃣ امکان خرید با ریال و تبدیل رمزارزهای پرکاربرد به دای
4️⃣ امنیت کامل در نگهداری، انتقال و معامله داراییها
نگهداری امن دای نیازمند استفاده از کیف پولهایی است که علاوه بر امنیت، سهولت دسترسی و قابلیتهای گسترده داشته باشند.
کیف پولهای نرمافزاری برنامههایی هستند که روی کامپیوتر یا موبایل نصب میشوند و امکان مدیریت داراییهای دیجیتال را فراهم میکنند.
نمونههای محبوب برای نگهداری دای:
MetaMask: کیف پول مرورگر با پشتیبانی از اتریوم و توکنهای ERC-20
Coinbase Wallet: کیف پول موبایلی با امکانات گسترده و پشتیبانی از دیفای
کیف پولهای سختافزاری دستگاههای فیزیکی هستند که کلیدهای خصوصی را به صورت آفلاین نگه میدارند و بالاترین سطح امنیت را ارائه میدهند.
نمونههای معروف:
Ledger Nano S/X
Trezor Model T
نوع کیف پول | مزایا | معایب | مناسب برای |
نرمافزاری | آسانی استفاده، دسترسی سریع | ریسک نفوذ هکرها، آسیبپذیری نرمافزاری | کاربران روزمره و مبتدی |
سختافزاری | امنیت بسیار بالا، حفاظت از کلید خصوصی | هزینه خرید دستگاه، نیاز به مراقبت فیزیکی | سرمایهگذاران حرفهای و بلندمدت |
دای به صورت گسترده در اکوسیستم دیفای (DeFi) استفاده میشود. بسیاری از کیف پولهای نرمافزاری امکان اتصال مستقیم به پلتفرمهای دیفای مانند MakerDAO، Compound و Aave را فراهم میکنند. این اتصال به کاربران اجازه میدهد تا بدون انتقال دارایی، از خدمات وامدهی، قرضگیری و سایر امکانات دیفای بهرهمند شوند.
دای (DAI) به عنوان یک استیبلکوین غیرمتمرکز توانسته جایگاه ویژهای در بازار کریپتو و اکوسیستم دیفای به دست آورد. این رمزارز با ثبات ارزش، شفافیت کامل و ساختار غیرمتمرکز، جایگزینی مناسب برای استیبل کوینهای متمرکز مانند تتر (USDT) محسوب میشود. کاربران میتوانند دای را برای تراکنشهای روزمره، وامدهی و سرمایهگذاری در دیفای استفاده کنند و از نوسانات بازار محافظت کنند. با وجود مزایا، چالشهایی مانند نقدینگی محدود، وابستگی به قراردادهای هوشمند و مسائل قانونی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. آینده دای روشن به نظر میرسد و افزایش پذیرش جهانی، گسترش دیفای و توسعه فناوری وب ۳ و متاورس میتواند به رشد بیشتر آن کمک کند. استفاده از دای به عنوان ابزار مالی پایدار و امن، اعتماد کاربران را به استیبل کوینهای غیرمتمرکز افزایش میدهد و ستون اصلی اقتصاد دیجیتال غیرمتمرکز را تشکیل میدهد. در نهایت، دای نشان میدهد که استیبل کوینها میتوانند همزمان شفاف، امن و غیرمتمرکز باشند و جایگزینی مطمئن برای گزینههای متمرکز ایجاد کنند. توصیه میشود کاربران قبل از استفاده از دای با نحوه وثیقهگذاری و قراردادهای هوشمند آن آشنا شوند تا ریسکهای احتمالی کاهش یابد.