رفتار بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌‌گذاران در هر زمان که بحث سرمایه‌گذاری و معاملات مالی در میان باشد بر مبنای احساسات خصوصاً ترس و طمع غافل شد بر همین اساس شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) می‌تواند احساسات متفاوت معامله‌گران را در قالب اعداد و به صورت کمی نشان دهد. در این مطلب با شاخص ترس و طمع و کاربردهای آن در ترید ارزهای دیجیتال بیشتر آشنا می‌شویم.

شاخص ترس و طمع چیست؟

این شاخص به اندازه‌گیری دو مورد از ابتدایی‌ترین احساسات انسان‌ها، ترس و طمع می‌پردازد و چگونگی تاثیر‌گذاری آن در بازار را اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص توسط سی‌ان‌ان مانی (CNNMoney) به وجود آمد تا رفتار‌های احساسی معامله‌گران در بازار‌های مالی را بررسی کند. هر چه ترس در بازاری بیشتر باشد به مراتب ارزش آن سهم رو به کاهش خواهد بود و به طبع هر چه طمع برای سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، ارزش آن بازار نیز رو به افزایش بوده یا خواهد بود. اما این ابزار اندازه‌گیری را به همین سادگی نمی‌توان سنجید و فاکتور‌های زیادی برای بررسی آن وجود دارد. وجود شاخص‌هایی که با گرفتن داده‌های اولیه، احساسات حاکم در بازار و وضعیت معامله‌گران را ارزیابی می‌کنند، می‌تواند دید خوبی نسبت به روند فعلی و احتمالات پیش‌رو در اختیار فرد معامله‌‌گر قرار دهد.

شاخص ترس و طمع بیت کوین چیست و چه کاربردی دارد؟

داده ها در مقیاسی ساده بین اعداد صفر تا صد قرار‌ دارند، عدد صفر به معنای “ترس شدید” و عدد صد برابر “طمع شدید” است. ترس شدید نشانگر این است که سرمایه‌گذاران نگران هستند و این موضوع می‌تواند از یک فرصت خرید خبر دهد. وقتی سرمایه‌گذاران بیش از حد حریص می‌شوند، می‌تواند نشان از این باشد که یک اصلاح قیمتی در راه است. بنابراین شاخص ترس و طمع احساسات جاری سرمایه‌گذاران را تجزیه و تحلیل می‌کند و این داده‌ها را در مقیاسی ساده بین اعداد صفر تا صد قرار‌ می‌دهد.

فومو و فاد چه نقشی در شاخص ترس و طمع دارند؟

دو اصطلاح مهم در دنیای کریپتوکارنسی وجود دارد که ارتباط مستقیم با عواطف انسانی دارد. فوموبه معنی ترس از دست دادن به حالتی گفته می‌شود که قیمت یک ارز افزایشی است و سرمایه‌گذار برای اینکه از فرصت خرید جا نماند یا به اصطلاح فرصت سرمایه‌گذاری را از دست ندهد، اقدام به خرید می‌کند. فاداز سوی دیگر به معنی شک و تردید در سرمایه‌گذاری است. همانطور که می‌توانید حدس بزنید، این دو عامل انسانی مهم، قطعا در شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال تاثیر مستقیم دارند.

بررسی حالات مختلف شاخص ترس و طمع

شاخص ترس و طمع از چند بخش مهم تشکیل شده است که به تفکیک در این بخش بررسی می‌کنیم.

• Extreme Fear

منظور از این قسمت ترس فزاینده بین کاربران و سرمایه‌گذاران در بازار است. اگر عدد شاخص به زیر ۲۰ برسد، شاخص روی حالت Extreme Fear قرار خواهد گرفت و کاربران تمایل شدیدی به فروش سرمایه و خارج شدن از بازار دارند.

• Fear

ترس یا Fear  روی شاخص عددی بین ۲۰ تا ۴۰ را دارد که بیانگر حالت ترس برای کاربران کریپتوکارنسی است. تمایل کاربران در این بخش نیز فروش و خروج از بازار است.

• Neutral

حالت خنثی، عددی بین ۴۰ تا ۵۰ در نمودار است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که اتفاق مهمی در بازار رخ نداده است و به اصطلاح رفتار کاربران کاملا خنثی است.

• Greed

منظور Greed حالتی است که کاربران تمایل به خرید و سرمایه‌گذاری روی یک ارز را دارند. عدد این حالت معمولا بین ۵۰ تا ۷۰ روی نمودار خواهد بود.

• Extreme Greed

منظور از این قسمت طمع بالای کاربران برای خرید و سرمایه‌گذاری در بازار است. Extreme Greed روی نمودار از عدد ۷۰ تا ۱۰۰ را شامل می‌شود.

عوامل تاثیرگذار در شاخص ترس و طمع :

رنج اندازه‌گیری شاخص ترس و طمع (Fear and Greed) را بین صفر تا صد دسته بندی می‌کنند. هر چقدر عدد به صفر نزدیک‌تر باشد نشان‌گر ترس در بازار و هر چه این عدد به صد نزدیک‌تر باشد بیانگر طمع در بازار است.

چند عامل مهم در نحوه محاسبه شاخص ترس و طمع وجود دارد که در این بخش بررسی می‌کنیم.

• نوسانات بازار ارز دیجیتال

نوسانات بازار ابزاری برای مشاهده میزان تغییرات سهم در بازه‌های مشخصی از زمان است. به طور مثال اگر رمز ارز بیت کوین در ۳ هفته اخیر قیمتی ثابت داشته قطعاً نوسان آن کم و اگر در همین بازه زمانی دچار تغییرات قیمتی محسوسی شده باشد، نوسان بیشتری را تجربه کرده است.

در صورتی که نوسانات یک رمزارز شدید باشد، متعاقبا شاخص اندازه‌گیری ترس و طمع نیز تغییرات زیادی خواهد کرد.

• حجم معاملاتی در یک بازه مشخص

حجم معاملات را صرفاً بر اساس میزان پول معامله شده در آن بازار می‌سنجند. اگر در بازه زمانی مشخص مقدار کمی رمزارز مانند اتر خرید شده باشد مشخصاً حجم بازار کاهش داشته است. در صورتی که افزایش خرید و فروش رمزارز اتر در همان بازار، نشانگر حجم معاملات بالا بوده است.

تغییر در حجم معاملات بر شاخص ترس و طمع تاثیر مستقیم دارد.

• رسانه

شبکه‌های اجتماعی تاثیر بسزایی در ارزش‌گذاری روی بازار رمزارز‌ها دارند. با بررسی سال ۲۰۲۰ به سادگی می‌توان تاثیر یکی از این شبکه‌های اجتماعی یعنی توییتر را بررسی کرد.

• تسلط یا دامیننس بازار

هنگامی که یک رمزارز بیشترین سهم بازار را در خرید و فروش در اختیار بگیرد، تسلط آن ارز در بازار بسیار زیاد خواهد بود. به عنوان مثال رمزارز بیت کوین اگر روندی صعودی داشته باشد، دیگر آلت کوین‌ها حجم کمتری از معاملات را در اختیار خواهند داشت. این تسلط باعث حرکت شاخص به سمت ترسو بودن می‌شود چرا که سرمایه‌گذاران بر این باور خواهند بود بیت کوین بازار مناسب‌تر و امن‌تری برای سرمایه‌گذاری است.

• تمایل یا ترند

با جستجو در اینترنت به سادگی می‌توان تمایل کاربران به موضوعی خاص را پیدا کرد. به عنوان مثال اگر کلمه بیت کوین حجم زیادی از جستجو در فضای مجازی را در اختیار داشته باشد، شاخص ترس و طمع به سمت طمع‌کار بودن بیت کوین خواهد بود.

مزایای استفاده از شاخص ترس و طمع

نظریه‌پردازان آکادمیک بر این باور هستند که ترس و طمع از غرایز اصلی در میان همه انسان‌ها است و در بسیاری از شرایط بر عملکرد منطقی ما تاثیر می‌گذارد. هنگامی که صحبت از پول و سرمایه‌گذاری در میان باشد، ترس و طمع دو عنصر تحریک کننده بسیار قوی خواهند بود.

اما چرا استفاده از این شاخص در برخی مواقع ممکن است به نفع کاربران باشد؟

بسیاری از سرمایه‌گذاران، هیچ استراتژی دقیقی را دنبال نمی‌کنند و بیشتر تابع هیجان خود هستند تا اهداف از پیش تعیین شده. این مورد به خودی خود شاید تاثیری در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران نداشته باشد اما با بررسی شاخص ترس و طمع می‌توان تا حدودی شرایط بازار را تخمین زد.

صاحب‌نظران بازارهای مالی بر این عقیده هستند که نه تنها شاخص ترس و طمع بسیار مفید است بلکه سرمایه‌گذاران می بایست همواره این شاخص را رصد کنند. در صورتی که شاخص، ترس را نشان دهد به معنای فرصتی مناسب برای خرید خواهد بود چرا که اکثر کاربران ترس از خرید دارند و بیشتر به سمت فروش سهم‌های خود می روند.

آیا باید از شاخص ترس و طمع در معاملات ارزهای دیجیتال استفاده کرد؟

بهترین روش سرمایه‌گذاری و ورود به بازار ارزهای دیجیتال داشتن هدف و استراتژی از پیش تعیین شده است. استفاده از یک یا چند شاخص که در اینجا شاخص ترس و طمع مد نظر است، نمی‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد بلکه باید از این شاخص در اهداف از پیش تعیین شده بهره گیری کرد. وارن بافت در خصوص شاخص ترس و طمع نقطه نظر جالبی دارد: ” بترسید زمانی که بازار طمع کار است و طمع کار باشید زمانی که بازار ترسو است.”